Γνωρίστε την Ζάκυνθο

Ο Αντώνιος Μάτεσις (1794-1875), υπήρξε συμμαθητής των Διονυσίου Σολωμού και του Γεωργίου Τερτσέτη, με τους οποίους μέχρι το θάνατό του ήταν φίλος. Διακρίθηκε για την τιμιότητα και την φιλοπατρία του και διετέλεσε μέλος πολλών φιλανθρωπικών επιτροπών και ιδρυμάτων. Έγραψε ερωτικά και πατριωτικά ελεγεία και την κωμωδία ο «Βασιλικός», με την οποία διακωμωδεί τα ήθη και έθιμα του αρχοντολογιού επί Βενετοκρατίας, και θεωρείται πρόδρομος του νεοελληνικού θεάτρου. Το έργο πρωτοπαίχτηκε το 1832. Θέμα του ήταν η έχθρα και οι διαφορές των αρχοντικών σπιτιών της Ζακύνθου, που ο Μάτεσις τοποθετεί έναν αιώνα πριν από την εποχή του, στον καιρό της Βενετοκρατίας. Τον τίτλο στο έργο τον δίνει μία γλάστρα με βασιλικό. Όπως σημειώνει ο Δημήτρης Σπάθης στο πρόγραμμα της παράστασης του Εθνικού Θεάτρου, που ανέβηκε το 1999, «είναι δύσκολο να βρει κανείς άλλο νεοελληνικό δραματικό κείμενο που να αποτελεί – σε τέτοιο βαθμό όσο ο Βασιλικός – μια σύνοψη, μια ανθολογία των ιδεών που προετοίμασαν το 1789. Ένα κείμενο όπου σχεδόν στην κάθε σελίδα του στιγματίζεται το γερασμένο και απαρχαιωμένο «παλαιό καθεστώς», στιγματίζονται ο αυταρχισμός, η αυθαιρεσία, η αδικία σε ποικίλες όψεις και εκδοχές, έτσι όπως αυτά εκδηλώνονται μέσα στην οικογένεια, στην κοινωνία και την πολιτεία.»

Εκτός από τον Βασιλικό ο Μάτεσις μας έδωσε και μια ελεύθερη απόδοση οκτώ ιταλικών σονέτων από τη συλλογή του Σολωμού Rime improvvisate, που είχαν εκδοθεί στην Κέρκυρα το 1822. Δημοσίευσε ακόμα μετάφραση των "Τάφων" του Foscolo. Από την αγγλική λογοτεχνία ο Μάτεσις μετέφρασε ποιήματα του Ossian και την ελεγεία, «Εις τα Κοιμητήρια» (Elegy Written in a Country Churchyard), του ρομαντικού ποιητή Thomas Gray.