Γνωρίστε την Ζάκυνθο

Η ολοκληρωτική καταστροφή του Αυγούστου του 1953 στην πόλη της Ζακύνθου, της στέρησε την ομορφιά που ζωντάνευε μέσα στις πολυάρθμες εκκλησίες και τα αρχοντικά της. Ο πολιτισμός της, δυναμωμένος από ένα έντονα λαϊκό στοιχείο, άνθησε σε όλες τις μορφές της Τέχνης και σήμερα μπορούμε να τον γνωρίσουμε καλύτερα μέσα από τα Μουσεία της, τα οποία διαφυλάσσουν τα απομεινάρια του λαμπρού παρελθόντος και φωτίζουν τις προσωπικότητες που μόχθησαν γι΄αυτόν.

Το Μουσείο Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθινή, που βρίσκεται στην ιστορική πλατεία του Αγίου Μάρκου, περιλαμβάνει στο ισόγειο το μοναδικό Μαυσωλείο στην Ελλάδα με τους τάφους των δύο ποιητών, Διονυσίου Σολωμού & Ανδρέα Κάλβου, ενώ στο όροφο τεκμήρια που προβάλλουν το έργο των Ζακυνθινών, που ξεχώρισαν για την προσφορά τους στα γράμματα, στις επιστήμες, στις τέχνες και στους πολιτικούς αγώνες.

Στην άλλη μεγάλη πλατεία της πόλης, την πλατεία Σολωμού, βρίσκεται το Μουσείο Ζακύνθου, το οποίο σαν πολύτιμος αποθέτης σημαντικών έργων μεταβυζαντινής τέχνης, περιλαμβάνει τις αγιογραφίες, τα ξυλόγλυπτα τέμπλα και τα αργυρόγλυπτα καντήλια, που διασώθηκαν μέσα από τα ερείπια των δεκάδων γκρεμισμένων εκκλησιών τον Αύγουστο του 1953. Ξεχωριστό έκθεμα η μακέτα της προσεισμικής Ζακύνθου, του Γιάννη Μάνεση, η οποία σε κλίμακα 1:500, παρουσιάζει τις γειτονιές της πόλης την περίοδο 1930-1950.

Στην ίδια πλατεία βρίσκεται η Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ζακύνθου, με μακραίωνη ιστορία, (έτος ίδρυσης 1803), η οποία ανασυγκροτήθηκε μετά το σεισμό από δωρεές και κληροδοτήματα και περιλαμβάνει 85.000 τόμους βιβλίων, αρχείο τοπικού τύπου, ανέκδοτα αρχεία, παλαιά περιοδικά, παλαιές εφημερίδες, συλλογή από κούκλες με τοπικές ενδυμασίες, συλλογή πινάκων ζωγραφικής, συλλογή φωτογραφιών της προσεισμικής (1953) Ζακύνθου και παλιά έπιπλα.

Το Αρχοντικό-Μουσείο Ρώμα, δίπλα στην ιστορική εκκλησία της Κυρίας των Αγγέλων, είχε την τύχη να μην καεί από την μεγάλη πυρκαγιά που ακολούθησε τις σεισμικές δονήσεις το 1953, κι έτσι αποκαταστάθηκε, σχεδόν ατόφιο, στην προσεισμική του μορφή. Η εσωτερική του διαρρύθμιση αντανακλά τις ανάγκες, τη νοοτροπία και γενικότερα τον τρόπο ζωής της παλαιάς αριστοκρατικής τάξης του νησιού, όπως οι μεγάλοι χώροι υποδοχής, η βιβλιοθήκη (άνω των 10.000 τίτλων), η συλλογή οικογενειακών πορτραίτων, πίνακες, στολές και όπλα μελών της οικογένειας και άλλα ιστορικά αντικείμενα. 

Στην άλλη πλαυρά της πόλης, κοντά στην άλλη σημαντική εκκλησία, τη Φανερωμένη, βρίσκεται το δημοτικό Μουσείο Γρηγορίου Ξενόπουλου, χτισμένο στη θέση που προσεισμικά ήταν το σπίτι του μεγάλου λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα. Περιέχει προσωπικά είδη του, χειρόγραφα, εκδόσεις των έργων του, τεύχη του περιοδικού «Η Διάπλασις των Παίδων», διάφορα βιβλία, φυλλάδια, έντυπα και φωτογραφικό υλικό. Επίσης, στα εκθέματά του περιλαμβάνονται αντικείμενα, έπιπλα, και σκεύη από το σπίτι της οικογένειας Ξενoπούλου, καθώς και πλούσιο αρχειακό υλικό που σχετίζεται με την κόρη του συγγραφέα, Ευθαλία Ξενοπούλου.

Στη θέση που προσειμικά ήταν η Οικία του ποιητή Ούγου Φώσκολου, επί της οδού Φωσκόλου & Κυριάκου Ξένου, ανεγέρθηκε Μουσείο, τη φροντίδα του οποίου έχει αναλάβει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ζακύνθου (Π.Σ.Ζ.) “Ούγος Φώσκολος”, ο οποίος ιδρύθηκε το 2009, µε καταστατικούς σκοπούς την ανέγερση της ιστορικής οικίας του ποιητή, την επανίδρυση της Φωσκολιανής βιβλιοθήκης και τη δηµιουργία Μουσείου στη Ζάκυνθο. 

Πίσω από τον ναό του Αγίου Διονυσίου βρίσκεται το Εκκλησιαστικό Μουσείο Μονής Αγίου Διονυσίου, το οποίο περιλαμβάνει ιερά σκεύη, άμφια, εικόνες χειρόγραφα, εκκλησιαστικά βιβλία, τα περισσότερα προερχόμενα από την Μονή Στροφάδων. Ο μεγαλύτερος αριθμός των εικόνων του Μουσείου ανήκει σε κρητικούς ζωγράφους, που εργάστηκαν στην Κρήτη ή τη Ζάκυνθο μετά την άλωση των μεγάλων κρητικών πόλεων από τους Τούρκους, ενώ σημαντικός αριθμός έργων ανήκει σε ζωγράφους τοπικών εργαστηρίων της Ζακύνθου.

Στην Ύπαιθρο του νησιού μπορεί κανείς να επισκεφτεί Μουσεία που καλύπτουν όλα τα ενδιαφέροντα των πολυάριθμων επισκεπτών του νησιού: λαογραφικά, ιστορικό, ναυτικό, οικομουσείο και φυσικής ιστορίας.

Ειδικότερα, το Λαογραφικό Μουσείο Βερτζάγειο, που βρίσκεται στο χωριό Πηγαδάκια ανακατασκευάζει πιστά ένα παραδοσιακό Ζακυνθινό σπίτι, με τα έπιπλα και τα χρηστικά αντικείμενα της προσεισμικής εποχής. Τα δωμάτια του σπιτιού: η κρεβατοκάμαρα, το σαλόνι, η κουζίνα και η τραπεζαρία αναπαριστώνται, όπως ακριβώς ήταν, με όλα τα εργαλεία για το μαγείρεμα, το άλεσμα και τις καθημερινές εργασίες. εντός και εκτός σπιτιού. 

Στο Μιλάνειο Ναυτικό Μουσείο, που βρίσκεται στο παραθαλάσσιο θέρετρο Τσιλιβί, περιλαμβάνει υδατογραφίες, κειμήλια επώνυμων πλοίων και φωτογραφικό υλικό, που απεικονίζει την εξελικτική πορεία της Ναυτικής Ιστορίας του Ελληνικού έθνους, μέσα από στολές, ξίφη, μετάλλια, πυξίδες, θυρεούς κ.ά., τεκμηριώνοντας στα εκθέματά του 4.000 χρόνια ναυτικής ελληνικής Ιστορίας. 

Το Ιστορικό Πολεμικό Μουσείο ιδρύθηκε το 2018 και βρίσκεται στο ξενοδοχείο Galaxy Beach Resort, στον Λαγανά. Αποτελεί επίσημο παράρτημα του "Ιστορικού -Εθνικού Μουσείου Αναστασίου Λιάσκου", που ιδρύθηκε το 1995, στο Κοντοδεσπότι του Δήμου Μεσσαπίων στην Εύβοια. Περιλαμβάνει τρισδιάστατα πολεμικά σκηνικά με πιστές αναπαραστάσεις μαχών από τον Πόλεµο της Κορέας και τον Πόλεµο του Βιετνάμ, ενώ ομοιώματα σε φυσικό μέγεθο, στολές, πολεμικός εξοπλισμός και οχήματα της εποχής, ζωντανεύουν τη νεώτερη ιστορία.

Στην Αγία Μαρίνα (Φαγιά) βρίσκεται το μοναδικό Μουσείο Χέλμη Φυσικής Ιστορίας, οι συλλογές του οποίου περιλαμβάνουν ενότητες χλωρίδας και πανίδας της Ζακυνθινής φύσης, αλλά και οικοσυστήματα και ζώα από όλον τον κόσμο. Επίσης απολιθώματα, 3000 θαλάσσιους οργανισμούς, πετρώματα, ενώ στην αίθουσα εντομολογίας εκτίθενται 2.500 είδη πεταλούδας και νυχτοπεταλούδας, .και στην αίθουσα ορνιθολογίας 850 είδη πουλιών από όλον τον κόσμο.

Το Θεματικό Εκθεσιακό Κέντρο της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta βρίσκεται στην περιοχή της Δάφνης, που υπάγεται σε Περιοχή Προστασίας του Τοπίου Φ1, του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, στο δημοτικό διαμέρισμα Βασιλικού. Ο διαμορφωμένος χώρος του Θεματικού Κέντρου, το εκθεσιακό και ενημερωτικό υλικό, η χρήση των πολυμέσων και τα αναμνηστικά αντικείμενα που δίνονται, αποτελούν για τον επισκέπτη αφορμή ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τη θαλάσσια χελώνα και τις παραλιες ωοτοκίας της στη Ζάκυνθο.

Συμπερασματικά η επίσκεψη στο νησί της Ζακύνθου δεν είναι μονοδιάστη. Μπορεί κανείς να χαρεί εκτός από τις υπέροχες παραλίες και τη θάλασσα, μοναδικά Μουσεία, τα οποία διαφυλάσσουν, διατηρούν και προβάλλουν τον Επτανησιακό Πολιτισμό, σε όλες του τις εκφάνσεις της Τέχνης της Φύσης και της Ζωής.