Γνωρίστε την Ζάκυνθο

Στη θέση που πριν από τους σεισμούς του '53 βρισκόταν η Κεντρική Εβραϊκή Συναγωγή, επί της οδού Γεωργίου Τερτσέτη, τον Ιούνιο του 1992, σε ανάμνηση της διάσωσης των Εβραίων του νησιού, κατά τη Γερμανική κατοχή, κατασκευάστηκε μνημείο με ανάγλυφες τις μορφές του Μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομου Δημητρίου (1890 – 1958) και του τότε Δημάρχου Λουκά Καρρέρ (1909 – 1985).Χάρη στις ενέργειες των δύο ανδρών, όπως είναι γνωστό, αλλά και με τη συμπαράσταση του λαού της Ζακύνθου, η Ζάκυνθος ήταν η μοναδική περιοχή της Ελλάδος, όπου δεν εθίγη κανένας Εβραίος στο θρήσκευμα πολίτης.Οι ανάγλυφες προτομές είναι από ορείχαλκο και έχουν ενσωματωθεί σε δύο πλάκες μάρμαρου που σχηματίζουν ειλητάριο. Η πλάκα, όπου το ανάγλυφο με τη μορφή του Μητροπολίτη γράφει: «Με τη γενναιοψυχία του έσωσε τους Εβραίους της Ζακύνθου από τους ναζί». Η πλάκα, όπου το ανάγλυφο με τη μορφή του Δημάρχου γράφει: «Υπερασπίστηκε κατά τη χιτλερική κατοχή τη ζωή των Εβραίων της Ζακύνθου». Στο κάτω μέρος του μνημείου η επιγραφή: «Σε αναγνώριση το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο τους τιμά, στον ιερό χώρο της συναγωγής της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ζακύνθου, που υφίστατο από τον ΙΕ΄ αιώνα έως 1953». Το έργο είναι της γλύπτριας Ειρήνης Πραμαντιώτη – Χαριάτη. Στην πρόσοψη, πάνω από την είσοδο που οδηγεί στο εσωτερικό του χώρου, υπάρχει επιγραφή στα Ελληνικά και τα Εβραϊκά, πάνω σε μαρμάρινη κατασκευή ανοικτού βιβλίου, που στέφεται με παράσταση του άστρου του Δαβίδ Η επιγραφή γράφει: «Χώρος άγιος της συναγωγής Σαλώμ. Ενθάδε το 1953 έτος σεισμών, εκάησαν περγαμηναί χρονολογούμεναι προ συστάσεως της κοινότητός μας». Στην πρόσοψη επίσης, επί του τοίχου, έχουν τοποθετηθεί πινακίδες που αναφέρονται στο ιστορικό της διάσωσης των Εβραίων. Στην αριστερά πλευρά της πρόσοψης, δύο πινακίδες, μια στα Ελληνικά και μια στα Αγγλικά, γράφουν: «Οι Εβραίοι της Ζακύνθου εντοίχισαν την επιγραφήν ταύτην εις ένδειξιν βαθείας ευγνωμοσύνης προς τον λαόν της Ζακύνθου όστις τόσον τους περιέθαλψε διωκόμενους κατά την ζοφεράν περίοδον της ναζιστικής κατοχής 1943 – 44». Στη δεξιά πλευρά επιγραφή στα Ελληνικά, γράφει: «Εις τον χώρον τούτον υπήρχε μέχρι του 1953 Μ.Χ. η Κεντρική Εβραϊκή Συναγωγή, ιδρυθείσα το πρώτον το έτος 1489 Μ.Χ., και κατά τον σεισμόν το έτος 1953, κατεστράφησαν δύο συναγωγαί της Κρήτης και της Ζακύνθου». Σε μια ακόμα πινακίδα στα Ελληνικά, γράφεται: «Οι Εβραίοι της Ζακύνθου ενθυμούνται ότι εδώ υπεράσπισε την ανεξιθρησκεία ο Ούγος Φώσκολος, εις ηλικίαν εννέα ετών».